ارزیابی خوانش سهروردی از مباحث معرفت‌شناسی ابن‌سینا



نویسنده(ها) : دنیا اسدی فخرنژاد
ناشر : انتشارات مدرسه‌عالی شهید مطهری (ع)
آخرین به‌روزرسانی : ۰۶ خرداد ۱۴۰۳
تاریخ انتشار : خرداد ۱۴۰۲
شابک : ۹۷۸-۶۲۲-۹۳۰۲۶-۶-۸‬‬‬‬‬‬‬
زبان‌های در دسترس : فارسی

سهروردی زمانی به عرصۀ اندیشه‌ورزی وارد شد که فضای ضد فلسفی بر جامعه حاکم بود اما وی، به‌رغم ضعف‌هایی که خود در حکمت مشاء دیده بود، برخلاف غزالی و فخر رازی، کل دستگاه فلسفی مشاء را نفی نکرده و بر این باور بود که ایرادها و ضعف‌های فلسفۀ سینوی نباید موجب اعتراض به اصل فلسفه و دستگاه عقلی شود. سهروردی می‌کوشد با طرح انتقادات خود، دستگاهی جدید برای عقلانیت فلسفی بسازد که همان «حکمت اشراق» است. دیدگاه سهروردی در مواجهه با فلسفۀ ابن‌سینا، برگرفته از تبیین اساسی دیدگاه‌های ابن‌سینا به ویژه در زمینۀ معرفت‌شناسی است. در این نوشتار، نویسنده سعی دارد تا نوع مواجهه سهروردی با معرفت‌شناسی ابن‌سینا را به بحث بگذارد.

این کتاب که با پیشگفتاری از آقای دکتر علی‌اصغر جعفری ولنی آغاز می‌شود، در بخش نخست، به کلیات و مبانی معرفت‌شناسی می‌پردازد. بخش دوم به انتقادات سهروردی به معرفت‌شناسی ابن‌سینا را مرور می‌کند و موضوع بخش سوم، ارزیابی انتقادات در مقایسۀ دو نظام معرفت‌شناسی است که شامل ارزیابی نظریۀ تعریف، تبیین علم، ابصار، خیال و نهایتاً علم الهی در حکمت سینوی است.

فهرست مطالب

پیش‌گفتار دکتر علی‌اصغر جعفری ولنی         ۱۱

سپاس‌نامه         ۱۵

مقدمه         ۱۷

بخش نخست

کلیات و مبانی معرفت‌شناسی اسلامی

فصل نخست: کلیات         ۲۰

اهمیت و ضرورت پژوهش         ۲۰

روش پژوهش         ۲۱

اهداف پژوهش         ۲۱

زمینۀ تحقق اهداف پژوهش         ۲۲

۱) معرفی شناخت‌شناسی جدید         ۲۲

۲) مسائل شناخت‌شناسی         ۲۴

فصل دوم: معرفت‌شناسى در فلسفۀ اسلامی         ۳۱

۱. جایگاه تاریخی معرفت‌شناسی         ۳۱

۲. معرفت‌شناسی در فلسفۀ اسلامی پیش از ابن‌سینا         ۳۲

۳. جمع‌بندی         ۳۷

بخش دوم

انتقادات سهروردی به معرفت‌شناسی ابن‌سینا

معرفت‌شناسی در فلسفۀ ابن‌سینا و سهروردی         ۴۲

۱. معرفی زمینه‌های فکری طرفین محل نزاع         ۴۲

۲. معرفت‌شناسی در فلسفۀ ابن‌سینا         ۴۵

۳. معرفت‌شناسی در فلسفۀ سهروردی         ۴۸

۴. جمع‌بندی         ۵۱

فصل نخست: نقد نظام تعریف         ۵۳

۱. جایگاه تاریخی مسأله         ۵۳

۲. دیدگاه حکمت سینوی         ۵۵

۳. ملاحظات انتقادی سهروردی         ۶۵

۴. جمع‌بندی         ۷۰

فصل دوم: نقد تبیین ماهیت علم و اقسام آن         ۷۲

۱. جایگاه تاریخی مسأله         ۷۲

۲. تحلیل سینوی از ماهیت علم و اقسام آن         ۷۴

۳. ملاحظات انتقادی سهروردی         ۸۲

۴. جمع‌بندی         ۸۸

فصل سوم: نقد مسأله ابصار         ۹۳

۱. جایگاه تاریخی مسأله         ۹۳

۲. تحلیل حکمت سینوی         ۹۵

۳. تحلیل سهروردی         ۹۸

۴. جمع‌بندی         ۱۰۱

فصل چهارم: نقد جایگاه معرفت‌شناختی خیال         ۱۰۳

۱. جایگاه تاریخی مسأله         ۱۰۳

۲. تحلیل سینوی از ادراک خیالی         ۱۰۵

۳. سهروردی و عنصر خیال         ۱۰۹

۴. جمع‌بندی         ۱۱۶

فصل پنجم: نقد علم الهی         ۱۱۹

۱. جایگاه تاریخی مسأله         ۱۱۹

۲. تحلیل سینوی از علم الهی         ۱۲۱

۳. سهروردی و علم الهی         ۱۲۴

۴. جمع‌بندی         ۱۲۸

بخش سوم

ارزیابی انتقادات در مقایسۀ دو نظام معرفت‌شناسی

ارزیابی سهروردی از معرفت‌شناسی ابن‌سینا         ۱۳۱

فصل نخست: ارزیابی نظریۀ تعریف         ۱۳۳

۱. جایگاه منطقی مسأله         ۱۳۳

۲. تحلیل روش‌شناختی مسأله         ۱۳۴

۳. ارزیابی نهایی         ۱۴۲

فصل دوم: ارزیابی تبیین علم و اقسام آن         ۱۴۵

۱. جایگاه منطقی مسأله         ۱۴۵

۲. مقایسه تبیین سینوی و اشراقی         ۱۴۶

۳. ارزیابی نهایی         ۱۵۳

فصل سوم: ارزیابی ابصار         ۱۵۵

۱. جایگاه منطقی مسأله         ۱۵۵

۲. پیامد معرفت‌شناختی مسأله         ۱۵۶

۳. ارزیابی نهایی         ۱۶۲

فصل چهارم: ارزیابی خیال         ۱۶۶

۱. چالش معرفت‌شناختی ابن‌سینا به‌مثابه جایگاه منطقی مسأله         ۱۶۶

۲. راه‌حل سهروردی         ۱۷۰

۳. ارزیابی نهایی         ۱۷۱

فصل پنجم: ارزیابی علم الهی         ۱۷۴

۱. جایگاه منطقی مسأله         ۱۷۴

۲. تأثیر نظریۀ علم ارتسامی ابن‌سینا در ترسیم دیدگاه سهروردی         ۱۷۵

۳. ارزیابی نهایی         ۱۷۸

داوری نهایی به‌مثابه نتیجه         ۱۸۰

فهرست منابع         ۱۸۳

مبلغ (تنظیم نشده) ریال

ارسال با ایمیل: