مقدمه ..................................................................................................................................................... 11

درآمدی بر استصلاح و جایگاه مصلحت در فقه مذاهب اسلامی ......................................................... 15

1. حجیّت مصالح مرسله .......................................................................................................... 27

2. اقبال نظریّه مصالح .............................................................................................................. 32

نقش مصلحت در اجرای مجازات‎های حدّی ........................................................................................ 37

مبحث اول: مفهوم مصلحت(Interest, utility, Service) ............................................................... 40

مبحث دوم: نقش مصلحت در احکام شرعی ....................................................................................... 42

مبحث سوم: اهمیّت حدود و اجرای آن ............................................................................................... 48

مبحث چهارم: نقش مصلحت در اجرای مجازات‎ها .............................................................................. 51

مبحث پنجم: اجرای علنی مجازات‎های حدّی و نقش مصلحت .......................................................... 67

نتایج ..................................................................................................................................................... 74

پیشنهادها ............................................................................................................................................ 75

فهرست منابع و مآخذ .......................................................................................................................... 77

فلسفه حدود و نقش مصلحت در تقنین آن ........................................................................................‏ 83

چکیده .................................................................................................................................................. 84

طرح مسئله .......................................................................................................................................... 85

مبحث اول: فلسفۀ مجازات و نظریه‎های مرتبط با آن‎ در حدود ......................................................... 86

مبحث دوم: توجه به شخصیت مجرم در مجازات‎هاى حدّی ............................................................... 94

مبحث سوم: توجه به فلسفه مجازات در استنباط فقهی .................................................................... 96

مبحث چهارم: تشریع تدریجی پاره‎ای از احکام الهی ........................................................................ 100

نتیجه‎گیری .......................................................................................................................................... 117

مؤلّفه‎های تأثیرگذار در اجرای حدود ................................................................................................. 123

طرح مسئله ......................................................................................................................................... 125

1- عدم تأثیر زمان و مکان در حدود ................................................................................................. 128

2- تأثیر زمان و مکان در حدود ......................................................................................................... 129

2-1- تأخیر در اجرای حد .................................................................................................................. 132

2-1-1- مریض بودن مرتکب ............................................................................................................. 132

2-1-2- باردار بودن زن محکوم به حدّ ............................................................................................. 132

2-1-3- پناه بردن مرتکب به حرم ................................................................................................... 133

2-1-4- گرم و سرد بودن هوا ........................................................................................................... 133

2-1-5- مستحاضه بودن زن ............................................................................................................. 133

2-2- عدم اجرای حدّ ........................................................................................................................ 134

2-2-1- عدم جواز اجرای مجازات‎های حدّی در سرزمین دشمن ................................................... 134

2-2-1-1- معتبره ابی‎مریم ................................................................................................................ 134

2-2-1-2- معتبره غیاث بن ابراهیم ................................................................................................. 135

2-2-1-3- مرسله دعائم الاسلام ..................................................................................................... 135

2-2-2- حدّ و اهل‎کتاب .................................................................................................................... 138

2-2-3- اضطرار ................................................................................................................................ 138

2-2-4- عفو مجرمان در زمان جنگ ............................................................................................... 139

2-2-5- عفو زنان بی شوهر .............................................................................................................. 139

2-2-6- سال قحطی ........................................................................................................................... 140

2-3-‎تغییر‎کیفیت‎اجرای‎حدّ ............................................................................................................... 140

2-4- استخراج قاعده ......................................................................................................................... 140

نتیجه ................................................................................................................................................... 142

منابع .................................................................................................................................................... 144

شمول «شبهه» در قاعده درأ ............................................................................................................. 147

چکیده ................................................................................................................................................. 148

بیان مسأله .......................................................................................................................................... 148

1- تحلیل واژگان ................................................................................................................................. 149

1-1- شبهه .......................................................................................................................................... 149

1-2- حدّ .............................................................................................................................................. 151

1-3- درأ ............................................................................................................................................. 152

2- مستندات قاعده در فقه امامیه و اهل‎سنّت ................................................................................. 152

3- حقیقت قاعده درأ ........................................................................................................................ 155

4- قلمرو «شبهه» در قاعده از نظر فقه مقارن ................................................................................. 157

4-1- شبهه در فقه امامیه .................................................................................................................. 158

4-1-1- شبهه حکمیه ........................................................................................................................ 158

4-1-2- شبهه موضوعیه ................................................................................................................... 159

4-1-2-1- جهل تقصیری .................................................................................................................. 159

4-1-2-2- جهل قصوری .................................................................................................................... 160

4-1-3- شبهه مصلحت ...................................................................................................................... 160

4-1-4-‎‎ شبهه ‎توبه ............................................................................................................................ 164

4-1-5- شبهه قاضی ......................................................................................................................... 165

4-1-6- شبهه متهم ........................................................................................................................... 166

4-1-7- شبهه خطا و شبهه اکراه ..................................................................................................... 167

4-2- شبهه در فقه اهل‎سنت ............................................................................................................ 167

4-2-1- شبهه در فقه شافعی ............................................................................................................ 168

4-2-2- شبهه در فقه حنفی ............................................................................................................. 169

5- تقسیم‎بندی شبهه در حقوق کیفری ............................................................................................ 170

5-1- شبهه در عنصر قانونی .............................................................................................................. 170

5-2- شبهه در عنصر معنوی ............................................................................................................. 170

5-3- شبهه در عنصر مادی ............................................................................................................... 171

واکاوی مفهوم مصلحت و کاربرد آن در مجازات‎های شرعی با نگاهی به قانون مجازات اسلامی .... 177

1- مصلحت در لغت و اصطلاح ............................................................................................................ 180

2- نقش مصلحت در مجازات‎های شرعی ........................................................................................... 181

2-1- مصلحت؛ پشتوانۀ تقنین مجازات‎های شرعی .......................................................................... 181

2-2- مصلحت به عنوان دلیل استنباط مجازات‎های شرعی ............................................................ 182

2-3- مصلحت به عنوان منبع صدور احکام حکومتی در حیطۀ مجازات‎های شرعی .................... 183

2-4- مصلحت به عنوان قید متعلّق احکام شرعی .......................................................................... 184

3- نقش مصلحت در تقنین مجازات‎های شرعی .............................................................................. 185

3-1- نسخ احکام مقیّد به زمان یا مکان ........................................................................................... 189

3-2- تغییر و تحول موضوعات و مصادیق احکام منصوصه ............................................................. 189

4- نقش مصلحت در اجرای مجازات‎ها ............................................................................................... 191

4-1- دیدگاه عدم‎تأثیر مصلحت در اجرای مجازات‎های شرعی ....................................................... 192

4-2- دیدگاه تأثیر مصلحت در اجرای مجازات‎های شرعی ............................................................. 194