گزارش تصویری | مراسم معارفه و تکریم حجة‌الاسلام‌والمسلمین دکتر توجهی تولیت مدرسه‌عالی و مسجد شهید مطهری (ره)
مراسم معارفه حجة‌الاسلام‌والمسلمین دکتر عبدالعلی توجُّهی؛ تولیت مدرسه‌عالی و مسجد شهید مطهری (ره) و تکریم مرحوم آیت‌الله امامی کاشانی (رحمة‌الله علیه) تولیت فقید مدرسه‌عالی و دانشگاه شهید مطهری (ره) روز دوشنبه ۳ اردیبهشت ۱۴۰۳ با حضور حضرت آیت‌الله محمدی گلپایگانی، رئیس دفتر مقام معظم رهبری، حجة‌الاسلام‌والمسلمین دکتر بهرامی خوشکار، رئیس دانشگاه شهید مطهری (ره) در محل شبستان مسجد شهید مطهری (ره) برگزار گردید.
در ابتدای این مراسم حجة‌الاسلام‌والمسلمین دکتر محمد بهرامی خوشکار؛ رئیس دانشگاه شهید مطهری (ره) اظهار کرد: تاریخچه مدرسه‌عالی به میرزاحسین خان سپهسالار برمی‌گردد. ایشان در سال ۱۲۹۶ ساخت این بنا را شروع کرد. از لابه‌لای نوشته‌های وقف نامه می‌توان استفاده کرد ایشان شخصیتی معتقد به اسلام بوده و به توسعه دانش اسلامی علاقه زیادی داشته است. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی مرحوم آیت‌الله امامی کاشانی (رحمة‌الله علیه) نام مدرسه‌عالی را شهید مطهری (ره) گذاشت و مقام معظم رهبری در این رابطه فرمودند: «مدرسه سپهسالار عاقبت به خیر شد و تبدیل به مدرسه‌عالی شهید مطهری گردید و این تحول اسمی یک تحول معنوی را هم نشان می‌دهد.»
وی ادامه داد: از ارکان مدرسه‌عالی شهید مطهری ۱۲۰ حجره برای اسکان طلاب و دو شبستان برای عبادت و یک کتابخانه که گنجینه کتب خطی را در خود جای داده می‌توان نام برد. در شهر مشهد، یزد و اصفهان دانشگاه‌هایی به نام این مدرسه‌عالی ایجاد شد که محل رفت‌وآمد طلاب و محصلین است. مدرسه‌عالی شهید مطهری دارای دو وقف نامه است یک وقف نامه مختصر و یک وقف نامه مفصل که در آن وظایف تولیت، اساتید و طلاب مشخص شده است. در این وقف نامه بیان می‌شود هر حادثه‌ای رخ دهد که اعیان از بین برود باید از منافع موقوفات استفاده شود تا مدرسه‌ای به تراز همین مدرسه‌عالی بنا شود یعنی از نظر واقف این مدرسه‌عالی برای ابد باید باقی باشد. همچنین در این وقف نامه قید شده است طلاب باید هر روز یک حزب از قرآن تلاوت کنند و اگر روزی ترک شود قضای آن را در وقت دیگر به جای آورند.
لزوم پرداختن به معقول در کنار منقول
در ادامه مراسم دکتر سید محمدصادق موسوی؛ عضو هیأت‌علمی دانشگاه شهید مطهری بیان کرد: دغدغه اصلی مرحوم آیت‌الله امامی کاشانی (رحمة‌الله علیه) دین و دفاع معقول از دین بود. ایشان می‌فرمود در اینجا مطابق وقف نامه و سیره حوزه‌های علمیه باید دروس معقول و منقول خوانده شود. به همین خاطر می‌گفتند منقول باید کنار معقول باشد و معقول کنار منقول. لذا محور برنامه‌ها این بود شرح لمعه و اصول و فلسفه کنار هم خوانده شود و ایشان می‌فرمودند مگر می‌شود کسی اصول بخواند ولی فلسفه بلند نباشد. ما با چنین عقبه‌ای داریم راه جدیدی را شروع می‌کنیم.
وی افزود: مرحوم آیت‌الله امامی کاشانی (رحمة‌الله علیه) تمام همتش این بود خروجی و فارغ‌التحصیلان مدرسه‌عالی معقول و منقول بلد باشند و مدرک را فرع می‌دانست. عنوان دانشگاه و دکتری برای ایشان به تعبیر خودشان در حد خوردن چایی است. اساتیدی که ایشان اینجا جمع کرد بسیار ارزشمند بودند که به برکت اخلاق خوب ایشان اینجا جمع شدند. ایشان امین بود، رازدار بود، حتی یک‌بار راز کسی را فاش نکرد. ایشان پیرو امیرالمؤمنین (ع) بود هم به لحاظ فکری و معنوی و هم به لحاظ اخلاقی. در ادامه حجة‌الاسلام‌والمسلمین دکتر توجُّهی نیز برنامه‌های جدیدی برای مدیریت خواهند داشت البته توجه دارند که باید مدیریت و مرکزیت علمی مدرسه‌عالی حفظ شود چون بانی این مدرسه‌عالی در نظر داشت مرکزی در حد الازهر مصر ایجاد شود.
دکتر موسوی تأکید کرد: عزیزترین انبیاء که مرکز حکمت و حقیقت بود چنین به علی (ع) فرمود: اگر همه مردم دنبال برّ و نیکی بودند تا با آن به خدا نزدیک شوند، تو با عقل بر دیگران سبقت بگیر. ما منابع استنباط احکام را چهار مورد ذکر می‌کنیم قرآن و سنت و اجماع و عقل. برخی از فقها گفتند وقتی سه دلیل اول نباشد باید سراغ عقل برویم؛ بنابراین ما در این مرکز قرار داریم که تکیه آن بر عقل و نقل است.
جای مسائل اخلاقی خالی است
در ادامه این برنامه حجة‌الاسلام‌والمسلمین محمدی گلپایگانی؛ رئیس دفتر مقام معظم رهبری سخنرانی کرد و گفت: مرحوم آیت‌الله امامی کاشانی (رحمة‌الله علیه) به معنای واقعی کلمه معلم اخلاق بود. در توصیف ایشان زیاد حرف زده شده و می‌شود. چطور می‌شود یک انسان این‌قدر مخلص باشد و همه کارهایش توأم با اخلاص باشد. ایشان از دنیا رفت گرچه در حقیقت از دنیا نرفته است. پیامبر (ص) فرمودند: «یک عالم از دنیا برود برای من سخت‌تر از مرگ یک قبیله است». در روایت دیگری فرمودند: «عالمی که از علمش استفاده شود»؛ چون برخی درس می‌خوانند ولی مثل چشمه دربسته هستند و دیگران از او استفاده نمی‌کنند، منتهی عالمی که دیگران از علمش استفاده می‌کنند مقامش از هفتاد هزار عابد بالاتر است. علتش هم معلوم است چون همه‌چیز در گرو علم است و بدون علم بشر چیزی ندارد.
وی افزود: دین اسلام و قرآن در مقام تعلیم دعا به پیروانش می‌فرماید: «قُلْ رَبِّ زِدْنِی عِلْما» یعنی اگر خواستید دعا کنید و چیزی از من بخواهید بگویید خدایا علم مرا زیاد کن. در میان علمای اسلام کسانی بودند که هر چه ما داریم از آن‌ها داریم. زحمت کشیدند، رنج بردند، کلمات و فرمایشات ائمه را به ما منتقل کردند. وقتی امام خمینی درس اخلاق برگزار می‌کردند تمام مستمعین اشک می‌ریختند. باید قدرشناس وجود این عالمان بود. مرحوم آیت‌الله امامی کاشانی (رحمة‌الله علیه) چهل شب چهارشنبه در زمان طلبگی پای پیاده به جمکران مشرف شدند. نیتشان این بود که خدایا به من توفیق بده به اسلام خدمت کنم و خدا ایشان را در این مسیر قرار داد. ایشان شاگرد امام بودند، شاگرد علامه طباطبایی بودند وقتی بهره کافی از این بزرگواران گرفت به تهران آمد و اقامه نماز می‌کرد تا زمانی که امام خمینی ایشان را به عنوان امام‌جمعه موقت تهران منصوب کردند. ایشان در خطبه نماز جمعه مسائل اخلاقی مطرح می‌کردند. این نیاز امروز ماست چون آنچه جایش خالی است مسائل اخلاقی است.
آیت‌الله محمدی گلپایگانی ادامه داد: مردم ایران کم نگذاشتند و با همه مشکلاتی که گرفتارش هستیم هر وقت لازم باشد حضور دارند. اگر آن روز امام حسین (ع) فرمود آیا کسی هست از حرم رسول خدا حمایت کند و کسی جواب نمی‌داد امروز مقام معظم رهبری لب‌تر کند هزاران نفر حاضر هستند. در همین عملیات اخیر چه کردند؟ اسرائیل در سه پوشش از کشورش حمایت می‌کرد ولی در همان شب عملیات صد هواپیما پرواز می‌کردند و آنجا را پوشش می‌دادند تا اگر از طرف ایران چیزی آمد بزنند. سی تا برای اسرائیل بود، هفتادتا برای آمریکا بود ولی موشک‌های ایران از این همه پوشش گذشتند. ما طالب جنگ نیستیم ولی کم هم نمی‌آوریم.
آیت‌الله محمدی گلپایگانی در ادامه متن حکم مقام معظم رهبری را قرائت کرد:
«جناب حجة‌الاسلام آقای حاج شیخ عبدالعلی توجُّهی دامت توفیقاته؛
با یاد نیک از مرحوم آیت‌الله امامی کاشانی و طلب مغفرت و رضوان برای ایشان، جنابعالی را به سِمَت تولیت مدرسه‌عالی و مسجد شهید مطهری و متعلقات آن منصوب می‌کنم.
با توجه به شایستگی‌های آن جناب، انتظار می‌رود ارتقای سطح علمی آن مؤسسه و شناسایی استعدادهای درخشان در مراکز وابسته و برنامه‌ریزی برای تربیت افراد برجسته‌ی علمی و نیز سامان‌دهی به دیگر امور آن مجموعه، مورد توجه کامل قرار گیرد.
توفیقات شما را از خداوند متعال مسئلت می‌کنم.»
در پایان این مراسم حجة‌الاسلام‌والمسلمین دکتر عبدالعلی توجُّهی؛ تولیت مدرسه‌عالی و مسجد شهید مطهری (ره) سخنرانی کرد و گفت: حقیقتاً جای خالی استاد را دیدن دشوار است و این یک مصیبت سنگین است. نَنْقُصُها مِنْ أَطْرافِها؛ در تفاسیر آمده این نقص در زمین است نقص علما و فقها است. حقیقتاً بنده احساس نقص می‌کنم که روزی در همین مدرسه مطهری از میان اساتید اخلاق انتخاب می‌کردیم که پای درس چه کسی برویم ولی الآن این‌گونه نیست. این از نقیصه‌هایی است که اگر خون گریه کنیم جا دارد. یکی از مصیبت‌هایی که در اسفند گذشته در جامعه ما واقع شد ارتحال این استاد بزرگ است. استاد متخلقی که فرمودند ذوابعاد بود، در توانبخشی به فکر جسم کودکان معلول بود، در حوزه علمیه به فکر ارتقای جان افراد بود.
وی افزود: ایشان هم مبدع و هم مؤسس این شیوه بودند که مفاهیم اسلامی و تراث با عظمت را در یک قالب جدید پایه‌ریزی کنند. ایشان در این خصوص هم مؤسس هستند و هم فصل تقدم داشتند یعنی سایر دانشگاه‌ها این سبک را از ایشان الگو گرفتند. ایشان موفق شدند استادان متعددی را از مناطق مختلف و از مکاتب مختلف گرد هم بیاورند. ایشان چنین هنری داشتند و به تبع این هنر توانستند نزدیک 5 هزار فارغ‌التحصیل تحویل جامعه بدهند. فارغ‌التحصیلانی که واقعاً موفق بودند. این خدمات تا الآن انجام شده است و نیت ایشان هم این بود که اسلام‌شناس تربیت کند و ایشان دنبال تربیت مدیر و مسئول نبود. تا اینجا باید واقعاً به روان این فرد درود فرستاد و طلب علوّ درجات کرد و تا زنده‌ایم نام و یاد ایشان را زنده نگه داریم.
حجة‌الاسلام‌والمسلمین دکتر توجُّهی در پایان گفت: اگر مرحوم آیت‌الله امامی کاشانی (رحمة‌الله علیه) امروز مجدد منصوب می‌شدند به وضع موجود قانع نبودند و طرح نو درمی‌افکندند. چرا طرح نو؟ اینکه اجتناب‌ناپذیر است طرح نو درافکنیم دلیلش این است که ظرفیت بالایی در مجموعه ایجاد شده است. این همه فارغ‌التحصیل یک ظرفیت فوق‌العاده‌ای است. اگر کسی به خوبی از آن استفاده نکند دلیل بر ناتوانی و ضعف است. دوم اینکه ما در این مدرسه‌عالی یک سرمایه معنوی داریم و آن ۲۰ شهیدی است که این مدرسه‌عالی تقدیم انقلاب اسلامی کرده است. نکته سوم نیازهای جامعه و اقتضائات زمان است. ما نمی‌توانیم نسبت به این نیازها و توقعات بی‌تفاوت باشیم. تمدن اسلامی را چه کسی می‌خواهد ایجاد کند. می‌خواهم عرض کنم به خاطر همان ظرفیت و استعداد و نیازهای جامعه تردید ندارم مطالبه امروز مرحوم آیت‌الله امامی کاشانی (رحمة‌الله علیه) از ما ایجاد طرح نو است. این مدرسه‌عالی باید مرجعیت علمی خودش را پیدا کند و در کنار آن به برنامه تهذیب نیز بپردازد.
