مقایسه اعمال نفوذ ناروا در حقوق انگلستان با اکراه و اضطرار در حقوق ایران
شماره مجلد: ۳ | دوره ۲/ شماره 1 – بهار و تابستان ۱۳۹۸ کد مقاله: ۱۶ صفحه: ۱۰۷ - ۸۰
محسن اسماعیلی
کاظم شعبانی
چکیده:
در حقوق انگلستان دادگاه‌های انصاف به‌دلیل محدودیت دایره اکراه و به‌منظور جبران خسارت زیان‌دیدگان، قاعده نفوذ ناروا را ایجاد کرده و گسترش داده‌اند. این نهاد حقوقی، مستند قانونی شخصی واقع میشود که در امضای عقد تحت نفوذ شدید دیگری، مثلاً والدین خود، بوده است؛ بنابراین قانوناً متعهد عقدی که امضا کرده به حساب نمی‌آید. اعمال نفوذ ناروا، یکی از دلایل غیرمنصفانه بودن قرارداد است که موجبات قابلیت ابطال آن را فراهم می‌کند.
اکراه و اضطرار موجود در فقه و قوانین ما تنها تا حدودی از اراده افراد ضعیف و تحت تأثیر حمایت میکنند. اکراه در صورت تهدید و منتفی شدن رضا موجب عدم نفوذ قرارداد میشود. اضطرار نیز به‌طورکلی تأثیری در صحت معامله ندارد و فقط رافع مسئولیت کیفری است. تنها سوء استفاده از اضطرار و معاملات اضطراری اکراهی (یعنی مواردی که اضطرار عمداً توسط دیگری ایجاد شده) به نفوذ ناروا شباهت دارند که این دو نیز به‌صراحت مورد تأیید و حمایت مقنن قرار نگرفته‌اند. با بررسی و مقایسه این دو نهاد، لزوم اصلاح قواعد مربوطه در نظام حقوقی ما اثبات می‌گردد.
کلمات کلیدی : نفوذ ناروا، اکراه، اضطرار، عیوب اراده، معاملات اضطراری اکراهی.