متافیزیک منطق موجهات از منظر ابن‌سینا
- رشته تحصیلی
- فلسفه تطبیقی
- مقطع تحصیلی
- دکتری تخصصی PhD
- محل دفاع
- دانشگاه شهید مطهری (ره)
- تاریخ دفاع
- ۱۸ آذر ۱۳۹۴
- دانشجو
- ملیحه احسانی نیک
- استاد راهنما
- دکتر روح الله عالمی
- استاد مشاور
- غلامحسین ابراهیمی دینانی, دکتر علی‌اصغر جعفری‌ولنی
- چکیده
-
دیدگاه‌های مختلفی پیرامون رابطه منطق و فلسفه به عنوان علمی که به شناخت هستی می‌پردازد، شکل گرفته است که از نفی هرگونه رابطه تا اثبات وجوه هستی شناسانه منطق را شامل می‌شود. پرداختن به مبادی هستی شناسانه منطقِ موجهات فرع بر پذیرش رابطه اثباتی میان آن دوست. پژوهش حاضر قصد دارد چنین ارتباطی را از دیدگاه ابن‌سینا بررسی کند و در پی آن است که بیابد ابن‌سینا چگونه جهات منطقی را در متافیزیک خود بنیان می‌نهد. ابن‌سینا در علم‌شناسی بر این باور است که همه علوم، در اصول و مبادی خود وامدار فلسفه‌اند. علم منطق نیز چنین است و مبادی آن در فلسفه اولی اثبات می‌شوند؛ بنابراین نمی‌توان هستی‌شناسی و متافیزیک ابن‌سینا را رد کرد و از منطق او سخن گفت. به همین ترتیب مبادی منطق موجهات نیز در متافیزیک او پی‌ریزی می‌شوند. ضرورت و امکان در فلسفه ابن‌سینا نحوه‌های مختلف بروز هستی را توصیف می‌کنند و از این‌رو کاملاً در هستی‌شناسی او ریشه دارند؛ بنابراین هر جهتی که او در منطق مطرح می‌کند پشتوانه متافیزیکی دارد و به معنای هستی شناسانه ضرورت یا امکان ارجاع می‌دهد. حتی جهات زمانی نیز با توصیفات او از موجودات امکانی و زمانمند در ارتباط هستند. ابن‌سینا برای نشان دادن بُعد متافیزیکی جهات، تفکیک ماده از جهت را مطرح می‌کند و به جهت حمل و جهت شئ می‌پردازند.