تبیین ملاصدرا از «اصل سنخیت علت و معلول» که در معنایی سلبی، به عدم صدور هر معلول از هر علت از آن یاد می‌شود، در دو فضای «وحدت تشکیکی وجود» و «وحدت شخصی وجود»، به معنایی واحد اما مبهم، وجود خصوصیتی در صادر کننده است که به موجب آن، صدور امری از آن واجب می‌گردد. رفع ابهام از این تعریف در دو فضای وحدت تشکیکی و وحدت شخصی وجود، با تعابیر گوناگونی متناسب با این دو الگو بیان شده است.

در فضای وحدت تشکیکی وجود که بر اساس دو مبنای مهم «اصالت وجود» و «تشکیک وجود»، موجودات در عین اشتراک در حقیقت وجود، به جهت اختلاف در شدت و ضعف وجودی، مختلف می‌گردند، معنای دقیق‌تر سنخیت، در دو حوزه «علل حقیقی و ایجادی» و «علل طبیعی و إعدادی» متفاوت می‌گردد. اصل سنخیت در حوزه علل طبیعی، مماثلت و مشابهت ماهوی است، اما در حوزه علل ایجادی، موجود بودن وجودی کامل‌تر از معلول در علت می‌باشد که به موجبِ وحدت حقیقت علت و معلول در عین کثرت رتبی آن‌ها، موجب ضرورت صدور معلولی خاص از علتی خاص گردیده و عدم صدور هر معلول از هر علتی را به خوبی تبیین می‌کند.

در فضای وحدت شخصی وجود که در آن، بر مبنای قاعده بسیط الحقیقة و اطلاق ذاتی خداوند، تنها یک وجود حقیقی (حق) موجود است و ماهیات، ظهورات و اظلال حق به شمار می‌آیند، سنخیت حق و خلق، بر اساس اتصاف حق به اسماء و صفاتی است که علاوه بر آنکه از یک‌سو ظهور ذات او و از سویی دیگر ظاهر کننده ماهیات خارجی‌اند، موجب ظهور خلق از حق می‌گردند. به تعبیری واضح‌تر، در این چارچوب که ماهیات، ظهورات اسماء و صفات حق‌اند، سنخیت، حکایتگری فیء از شیء و آیه بودن خلق برای حق است. تعبیری که در منابع اسلامی نیز در بیان رابطه خدا و مخلوقات از آن بهره گرفته شده است.