عنوان پایان نامه

ظاهر و باطن دین و مناسبات این دو از منظر علامه طباطبایی


    رشته تحصیلی
    فلسفه و حکمت اسلامی
    مقطع تحصیلی
    کارشناسی ارشد
    محل دفاع
    دانشگاه شهید مطهری (ره)
    تاریخ دفاع
    ۲۹ مهر ۱۳۹۸

    چکیده

    به­منظور توسعه معارف دینی و تبیین حکیمانه از دین، تبیین و ارائه اندیشه های علامه طباطبایی (ره) و ارائه نسبت و رابطه ظاهر و باطن دین، تحقیقی به صورت توصیفی و مبتنی بر آثار ایشان صورت گرفت. محور پژوهش، تفسیر المیزان و سایر کتب مورد بررسی در این زمینه در آثار علامه بوده است، به این صورت که از منظر ایشان، تعریف دین، هدف دین، ظاهر و باطن دین و راه­های رسیدن به باطن آن مورد توجه و بررسی قرار گرفت. نتایج تحقیق دلالت بر این دارد که از دیدگاه علامه، دین سنتی عملی است که بر اساس هستی شناسی شکل می­گیرد و ایمان التزام به اعتقاد حق است. دین، مسیر انسان به سوی تکامل نهایی مبتنی بر دستگاه آفرینش است؛ البته، این مسیر، مسیری خارج از وجود انسان نیست بلکه مسیر تکامل نفس است. هر کسی دینی دارد، حتی کسانی که در مسیر کفر به دین الهی حرکت می­کنند. دین الهی حقیقتی واحد دارد که از آن به اسلام تعبیر شده است. حرکت در مسیر خلقت همان حرکت دینی است و کسی که در این مسیر حرکت می کند، حرکتش بر صراط مستقیم است. هدف دین رسیدن به توحید است و در رسیدن به توحید، سعادت که همان رسیدن هر موجودی به کمال نهایی خویش است محقق می­شود. پس می­توان گفت که سعادت انسان همان رسیدن به توحید است. دین در مقام بیان، ظاهری دارد که این ظاهر اعتباری است اما این ظاهر در ورای الفاظ و عبارات حقایق و واقعیاتی را بیان می­کند. ظاهر، حد باطن است و همیشه باطن به­همراه ظاهر قابل مشاهده است، اما انسان به خاطر غفلت باطن را درک نمی­کند و هرگاه بتواند از حد بگذرد به باطن می­رسد. باطن ظاهر را نقض نمی­کند بلکه رابطه آن با ظاهر مانند رابطه روح با جسم است. اکتفاء به ظاهر، خروج از مقصود اصلی دین است و از آن در کلام امیرالمومنین به کفر تعبیر شده است. آیات و روایات زیادی وجود دارند که بیان می­کنند قرآن کریم و آیات الهی و روایات ائمه معصومین باطن دارند و همچنین در روایات کثیری نمونه­های زیادی از باطن آیات توضیح داده شده است. علامه طباطبایی برای رسیدن به باطن دین راه­هایی را بیان می­کنند که همان راههای رسیدن به باطن عالم است و در این تحقیق این راه­ها مختصرا توضیح داده شده است که مشخص می­شود راه رسیدن به باطن آیات برای غیر انبیاء و معصومین علیهم­السلام هم باز است.

    کلید واژه ها: آیات و روایات باطن دین اعراض از دنیا تعریف دین ظاهر و باطن دین هدف دین