صلح و دوستی با غیرمسلمانان از دیدگاه منابع فقه اسلامی
- رشته تحصیلی
- فقه و حقوق خصوصی
- مقطع تحصیلی
- دکتری تخصصی PhD
- محل دفاع
- دانشگاه شهید مطهری (ره)
- تاریخ دفاع
- ۲۳ بهمن ۱۳۹۷
- دانشجو
- سعید فرساد (مرحوم)
- استاد راهنما
- آیتالله سید مصطفی محقق داماد, دکتر سید ابوالقاسم نقیبی
- استاد مشاور
- دکتر رسول رسولیپور
- چکیده
-
از نگرانیهای بزرگ انسان معاصر، زندگی صلحآمیز و دوستانه میان انسانها و ملتهای جهان است. مسأله این است که ادلهی فقه اسلامی، چه باورها و ادلهای را در زمینهی تکلیف مسلمانان و انسانها برای تحقق بخشیدن به صلح و دوستی میان مسلمانان و غیر مسلمانان، پیروان ادیان و همهی انسانها دارد؟ ادلهی جهاد ابتدایی، جنگ، خشونت و برائت از مشرکان، چه نسبتی با ادلهی صلح و دوستی با غیر مسلمانان دارند؟ از نظر معارف و ادلهی فقه اسلامی، رحمت گستردهی خداوند، همهی انسانها را در بر گرفته است؛ انسانها با صرف نظر از هر ویژگی، برادران یکدیگرند و از حقوق برادری و برابری برخوردارند؛ انسانها عیال خداوند هستند و دوست داشتنیترین شخص نزد خداوند، کسی است که نسبت به آنان مهربانتر و در برآوردن نیازهایشان کوشاتر است؛ آنان در ابتدای آفرینش قرنها همواره با یکدیگر به صورت امت واحد بودند و در صلح و دوستی زندگی میکردند. سپس در میان آنان اختلاف افتاد. هدف خداوند از فرستادن پیامبران(ع) حل اختلافات و بازگرداندن آنان به صلح و دوستی و وحدت پیشین است. معارف قرآنی و ادلهی فقه اسلامی، نخست دل انسانها را به وحدت، زندگی صلحآمیز، دوستانه و برادرانه با سایر انسانها متوجه میکند؛ سپس با تکیه بر این باورها و ادله، برای تحقق بخشیدن به وحدت، صلح و دوستی پیشگامانه میان مسلمانان و غیر مسلمانان و همهی انسانها، دستورات عملی صادر میکند. این معارف و دستورات در دو سطح وارد شده است؛ تکلیف به وحدت، صلح و دوستی؛ یک- با همهی انسانها از آن نظر که انساناند؛ دو- با پیروان ادیان و میان فرقههای خود آنان، به این دلیل که اصول دین آنان مشترک است و همه از جانب خداوند آمدهاند؛ بنابراین، ادلهی جنگ، خشونت و برائت از مشرکان در قرآن، سنت و سیره تأسیسی نیست. بلکه جنگ صرفا برای دفاع در برابر حمله مجاز است. برائت از مشرکان نیز در شرایطی مجاز و مشروع می شود که برای جلوگیری از نفوذ دشمنان و مستکبران و جاسوسی به نفع آنان باشد. این مطلب هم امضایی است؛ زیرا عقل سالم و عقلای جهان، به ضرورت دفاع در برابر تجاوز و ضرورت برائت از دشمنان و زورگویان برای جلوگیری از نفوذ و جاسوسی حکم میکنند. مطابق ادلهی فقه اسلامی، شرک و کفر به تنهایی مجوز دشمنی، برائت و جنگ نیست. پس ادلهی وجوب تلاش برای تحقق صلح و دوستی پیشگامانه در میان مسلمانان با غیر مسلمانان و همهی انسانها، عام میباشد. و ادلهی جنگ و برائت، خاص است و به موارد محدود حمل می گردد.
- Abstract
-
Some of great concerns of contemporary humans are the peaceful and friendly life between humans and nations of the world. The issue is, that what are the teachings and proofs of Islamic jurisprudence, about the duty of Muslims and all humans about peace and friendship between Muslims and non-Muslims, followers of religions and all human beings? How can we reconcile the teachings and proofs of peace and friendship with non-Muslims and among all human beings with proofs of war, primitive jihad, and avoid polytheists? According to the teachings and proofs of Islamic jurisprudence, the great mercy of God covers all human beings; Humans, regardless of any feature, are brothers of each other and enjoy the rights of brotherhood and equality; Humans are like God`s family, and the most loved person with God is someone who is most kind to them and who strives mostly to meet their needs. At the beginning of their creation, for centuries, they were always in form of a single nation and lived in peace and friendship Then there was disagreement and war between them. Then there was disagreement and war between them to the single nation they was. The purpose of God in sending the Prophets (AS) is resolving disputes among them and restore them to peace and friendship and the former unity. The teachings of the Qur'an and the proofs of Islamic jurisprudence, firstly make attention to hearts of human beings to unity, peaceful, friendly and brotherly life with other human beings; then, relying on these beliefs and proofs, they issue practical commands to realize the unity, peace and friendship among Muslims and non-Muslims and between all human beings. These teachings and orders on come in two levels. The duty to unity, peace and friendship; 1. With all human beings in the sense that they are human only; 2- With the followers of religions and among their sects, because their principles of religion are common and all came from God. Therefore, the proofs of war, violence and distancing from polytheists in the Qur'an, tradition, and sirah are not specific to Islam. The war is strictly for defense against attack. Avoidance of polytheists (bara’ at) is also permitted under legitimate conditions in order to prevent the influence of enemies and mercenaries and espionage in their favor. This verdict is also endorsed by the signing of the healthy intellect and the wisdom of the world, the need to defend against aggression and the necessity of taking away from enemies and bullies to prevent intrusion and espionage. According to the Islamic jurisprudential proofs, Shirk and blasphemy alone are not permissible for hostility, innocence and war. So, the proof of the necessity of trying to achieve the pioneering peace and friendship among Muslims with non-Muslims and all human beings is general. And the proof of war and bara ‘at (avoiding from the idolaters) is specific and is carried to limited circumstances.
Keywords: 1- peace and friendship with non-Muslims 2- peace and friendship with Followers of religions 3- Peace 4- Friendship 5- Proofs of Islamic Jurisprudence