مفهوم وجود نزد ارسطو و فارابی

شماره مجلد: ۷ | سال چهارم/ شماره ۱۱ و ۱۲ - تابستان و پاییز ۱۳۸۴        کد مقاله: ۴۸           صفحه: ۱۳۲ - ۱۱۹

محمدصادق زاهدی

چکیده:

تفکیک میان وجود و ماهیت تفکیکی بنیادین در فلسفه‌ی اسلامی است. ارسطو در کتاب‌های مابعدالطبیعه و مقولات در بحث از چیستی وجود-که از نظر او همان جوهر است-با تفکیک جوهر به اولیه و ثانویه میان وجود و ماهیت شی‌ء تمایز می‌نهد و شناخت چیستی شی‌ء و علم به وجود آن را دو امر جداگانه معرفی‌ می‌کند؛ اما این تمایز در فلسفه‌ی ارسطو نقش محوری پیدا نمی‌کند. فارابی با پذیرش تمایز مفهومی وجود و ماهیت و کاویدن آن، به آن محوریت داد. پس از فارابی این تمایز در اندیشه‌ی فیلسوفانی چون ابن‌سینا، میرداماد و ملاصدرا نتایجی به بار آورد که یکی از مهم‌ترین آن‌ها بحث پر نزاع اصالت وجود و ماهیت‌ است.

کلمات کلیدی : ماهیت، جوهر، وجود، ارسطو، فارابی