آگاهی و شناخت در فلسفه‌ی کانت
شماره مجلد: ۴ | سال دوم/ شماره ۵ و ۶ - زمستان ۱۳۸۲ و بهار ۱۳۸۳ کد مقاله: ۲۴ صفحه: ۵۴ - ۳۷
حسین هوشنگی
چکیده:
کانت برای تبیین شرایط پیشین شناخت به تحلیل ساختار آگاهی می‌پردازد. از نظر وی شرایط استعلایی شناخت، وحدت آگاهی یا به تعبیری ادراک نفسانی استعلایی و محض است که هم موجب وحدت کثرات حسی و پدید آمدن متعلق معرفت است و هم استعمال مفاهیم محض و صدور حکم را میسر می‌سازد؛ البته باید بین ادراک نفسانی محض و ادراک نفسانی تجربی تمایز نهاد. ادراک نفسانی تجربی آگاهی به یک حالت نفسانی معین است که به شناخت خود یا نفس تجربی می‌انجامد؛ اما ادراک نفسانی محض، خودآگاهی ملازم با همه‌ی تصورات است که نسبت فاعل شناسا را با کثرات شهود برقرار می‌سازد. وحدت ادراک نفسانی دال بر وجود یک خود جوهری به نام نفس نیست؛ بلکه حاکی از یک خود شناسای مثالی است که در مقابل خود تجربی می‌توان آن را خود استعلایی خواند.
کلمات کلیدی : وحدت آگاهی، ادراک نفسانی استعلایی، ادراک نفسانی تجربی، خود استعلایی، خود تجربی