مفهوم مسئولیت کیفری و عوامل رافع آن هم سو با قانون مجازات عمومی سوریه
شماره مجلد: ۲ | سال دوم/ شماره ۲ - بهار ۱۳۸۲ کد مقاله: ۱۳ صفحه: ۱۳۰ - ۱۰۱
علی رعیتی
چکیده:
مفهوم مسئولیت کیفری گاه به قابلیت شخص برای تحمل کیفر و زمانی به تحمیل تبعات رفتاری شخص بر وی، اطلاق می‌شود. مورد نخست را- که همان اهلیت کیفری است و عناصر سازنده‌ی آن ادراک و اختیار می‌باشد - مسئولیت انتزاعی یا بالقوه و مورد دوم را مسئولیت واقعی یا بالفعل می‌نامند. تفاوت اساسی دو مفهوم فوق آن است که لازمه‌ی وجود مسئولیت بالقوه در شخص، وقوع جرم در خارج نیست اما جهت تحقق مسئولیت بالفعل علاوه بر مسئولیت بالقوه و تقصیر، وجود جرم نیز به عنوان موجب و مقتضی ضروری است. قابل توجه این‌که لسان غالب قوانین به نوع اخیر از مسئولیت تصریح دارد. با این توضیح که در بسیاری از این قوانین از جمله قانون مجازات عمومی سوریه، برای دریافت مفهوم و قلمرو مسئولیت کیفری، باید به عوامل رافع مسئولیت در آن‌ها رجوع نمود.
کلمات کلیدی : جنون، صغر، تقصیر، مسئولیت کیفری، اهلیت، مستی، تخدیر، قوه‌ی قاهره، اشتباه موضوعی