مطالعه‌ی تطبیقی مسئولیت‌های ناشی از تجاوز به جنبه‌ی معنوی حقوق مالکیت‌های ادبی و هنری
شماره مجلد: ۱ | سال اول/ شماره ۱ - زمستان ۱۳۸۱ کد مقاله: ۵ صفحه: ۱۳۶ - ۱۱۳
سید ابوالقاسم نقیبی
چکیده:
جنبه‌ی معنوی حقوق مالکیت‌های ادبی و هنری، حقی است غیر مادی که قانون‌گذار به پدیدآورنده‌ی یک اثر ادبی و هنری اعطا می‌نماید. این حق از ثبات، دوام و پیوستگی همیشگی با شخصیت پدیدآورنده برخوردار است و برای او مزیت‌هایی را به همراه می‌آورد. از جمله دلیل‌هایی که در اثبات مشروعیت حقوق معنوی می‌توان مورد استناد قرار‌‌داد، بنای عقلاست. مطالعه‌ی تطبیقی این دسته از حقوق در نظام‌های حقوقی مختلف، ما را به شناسایی آن‌ها رهنمون می‌شود. از مهم‌ترین نتایج شناسایی این حقوق، جلوگیری از هرگونه تحریف، الحاق و تقلب نسبت به اثر و ایراد خسارت به پدیدآورنده، مجازات متجاوزان، و جبران خسارت است. در حقوق اسلامی به استناد قاعده‌ی «لا‌ضرر و لا‌ضرار فی الاسلام» و در حقوق ایران به استناد مواد ۲ و ۱۰ قانون مسئولیت مدنی، ضرورت جبران خسارت به روش‌های گوناگون اثبات می‌گردد. هم‌چنین به استناد قاعده‌ی «کل من خالف الشرع فعلیه حد او تعزیر» مسئولیت کیفری نیز قابل اثبات می‌باشد. بدیهی است با پذیرش نظریه‌ی تعزیر مالی، محکومیت به پرداخت جریمه نیز علاوه بر حبس و شلاق اثبات می‌گردد.
کلمات کلیدی : جبران خسارت، خسارت معنوی، حق معنوی، مالکیت ادبی و هنری، مسئولیت کیفری