رابطه‌ی علم و ایمان از نگاه مولی محسن فیض کاشانی
شماره مجلد: ۱۳ | سال هفتم/ شماره ۲۳ و ۲۴ – تابستان و پاییز ۱۳۸۷ کد مقاله: ۶۴ صفحه: ۲۰۰ - ۱۷۱
فاطمه سلیمانی
چکیده:
اساس ایمان بر معرفت نسبت به حقایق عالم و به خصوص حقایق ماورایی و غیبی گذاشته شده است. شناخت حقیقت عالم و تقویت این شناخت باعث به وجود آمدن باور و اعتقاد قلبی در انسان می‌شود. از این اعتقاد و باور برخاسته از معرفت عمیق، به ایمان تعبیر می‌شود. بدیهی است هر چه علم انسان عمیق‌تر باشد ایمان حاصل از آن نیز قوی‌تر خواهد بود. فیض کاشانی نیز ایمان را تصدیق حقیقت معرفی می‌کند و بر این اساس هم‌سو با متکلمان متأخر امامیه حقیقت آن را اعتقاد و باور قلبی به عقاید حقه می‌داند که اقرار به لسان و عمل به ارکان را در پی خواهد داشت. وی با تعریفی که از علم و نحوه‌ی حصول آن در انسان دارد بر وجود ارتباط بین علم و ایمان تصریح می‌کند. وی در بحث اقسام علم و موانع حصول آن، علم را نوری می‌داند که از عالم بالا بر ذهن انسان افاضه می‌شود. به همین جهت بر آمادگی و استعداد ذهن جهت دریافت این فیض تأکید دارد و معتقد است بخش عمده‌ی این آمادگی ذهنی توسط فعالیت‌های عقل در اندیشه‌ورزی در حقایق عالم و تنزیه و مبرا ساختن ذهن از عقاید و افکار باطل و نیز جهت دادن و نظم بخشیدن به افکار و تأملات عقلی صورت می‌پذیرد.
کلمات کلیدی : عقل، تصدیق، ایمان، علم، باور قلبی