زمان در فلسفه‌ی اسلامی
شماره مجلد: ۸ | سال چهارم/ شماره ۱۳ و ۱۴ - زمستان ۱۳۸۴ و بهار ۱۳۸۵ کد مقاله: ۵۳ صفحه: ۶۶ - ۴۷
محمدحسن نوروزی
چکیده:
در این جستار ابتدا پنج قول رایج در باب ماهیت زمان مورد بررسی و نقد قرار گرفته است که عبارت‌اند از: یک، زمان وجود خارجی ندارد. دو، زمان چیزی جز مجموع اوقات نیست. سه، زمان واجب‌الوجود است. چهار، زمان جوهری مجرد است. پنج، زمان همان حرکت است. سپس به بیان نظریه‌ی ارسطو و ابن‌سینا پرداخته شده و اشاره شده است که نظریه‌ی ابن‌سینا همان نظریه‌ی ارسطو است. رأی خاص ابوالبرکات بغدادی که زمان را مقدار وجود می‌داند و نظریه‌ی فخر رازی که ترجیح نظریه‌ی منسوب به افلاطون است مبنی بر جوهر مجرد بودن زمان بعد از آن بررسی شده است. در پایان نظریه‌ی ملاصدرا با توجه به نظریه‌ی حرکت جوهری وی تقریر و نقد شده و تفاوت آن با نظریه‌ی شارح او حکیم ملا هادی سبزواری بیان شده است.
کلمات کلیدی : ملاصدرا، سهروردی، زمان، ارسطو، ابن‌سینا، فخر رازی، ملاهادی سبزواری، ابوالبرکات بغدادی